ماکس وبر
ارائه نظریه نقش فرد در سازمان و مدیریت اداری و مدل ایده آل بوروکراسی.
سال 1917 میلادی

 ماکس وبر، جامعه شناس روشنفکر آلمانی، بیشتر آثار خود را در اواخر قرن نوزدهم میلادی منتشر کرد؛ با وجود این تا سال 1920 که آثارش به زبانهای دیگر ترجمه شد، ناشناخته ماند. نظریه های وبر عمدتاً حالتی توصیفی داشت. وی به این مسئله اساسی که چگونه می توان ساختار سازمانها را به طور مناسبی طراحی کرد توجه داشت.افکار و نظریه های وبر، تأثیر عمده ای بر رشته های مدیریت و جامعه شناسی سازمانها داشت. این افکار تا حدودی در واکنش نسبت به تلقی او از کاستیهای سازمانهای عصر خودش، شکل گرفت. دولت وقت آلمان، موضوع ویژه مورد مطالعه وبر بود. وی بر این باور بود که افراد به دلیل موقعیت اجتماعی خاص و وجهه و اعتبارشان اقتدار می یابند و در منصبهای اصلی و مهم ساختار اجتماعی آلمان قرار می گیرند، نه به دلیل توانائیها و شایستگیهایشان؛ به همین دلیل مدعی بود که سازمانها با همه ظرفیت و توان خود کار نمی کنند؛ بنابر این باید شکل جدیدی از سازمان را طراحی کرد که به حل این مسأله کمک کند.

مهم‌ترین ویژگی‌های مدل ایده‌آل بوروکراسی وبر به‌طور خلاصه عبارت‌اند از:
1.    تخصصی شدن کارها در حد عالی. ( تقسیم کار )
2.    ساختار قدرت مبتنی بر سلسله مراتب.
3.    اصول و قواعد شکل یافته رفتار ( حاکمیت قوانین و مقررات و غیر شخصی بودن اداره امور).
4.    جدایی اعضای دستگاه اداری از مالکیت سازمان یا وسایل تولید.
5.    استخدام کارکنان بر اساس توانایی و دانش فنی.
6.    ضبط و نگهداری سوابق تصمیمات، اقدامات و مقررات اداری
7.    مشخصات مديريت بوروکراتيک
8.    قوانين و مقررات
9.    غيرشخصي بودن
10.    تقسيم کار
11.    ساختار سلسله مراتبي
12.    تعهد براي کار مادامالعمر
13.    ساختار اختيار
14.    منطقي بودن

در عمق تفکر وبر، مفهوم بوروکراسی قرار دارد؛ یعنی شکل سازمانی مطلوبی که به طور منطقی طراحی گردد، بسیار کارآ باشد، از اصول منطق و نظم پیروی کند، و بر مبنای اختیار مشروع بنا نهاده شود.

 از جمله ویژگیهای خاص بوروکراسی وبر می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1.  تقسیم کار روشن- مشاغل بخوبی تعریف می شوند و کارکنان در انجام آنها بسیار مهارت می یابند.
2.  سلسله مراتب اختیارات روشن- اختیار و مسئولیت برای هر منصب بخوبی تعریف می شود و هر مقامی به مقام بالاتر از خود، گزارش می دهد.
3.  قواعد و رویه های رسمی- دستورالعملهای مکتوب، رفتار و تصمیمها را هدایت می کند و سوابق پرونده ها به طور مکتوب نگهداری می گردد.
4.  برخورد غیر شخصی- قواعد و رویه ها به طور یکسان و بدون استثناء در مورد همه رعایت می شود و با هیچ کس برخورد ویژه صورت نمی پذیرد.
5.  مسیر ترقی مبتنی بر شایستگی- انتخاب و ارتقاأ کارکنان بر مبنای توانائی و عملکرد آنان صورت می پذیرد.

وبر بر این باور بود که سازمانها در حالت بوروکراسی بهتر عمل می کنند و از منابع نیز به طور کارآ استفاده می شود و عدالت و انصاف در برخورد با کارکنان و ارباب رجوع رعایت می گردد. وبر بر این باور بود که سازمان اداری کاملاً بوروکراتیک، از دید صرفاً فنی، سازمانی است که توان رسیدن به بالاترین سطح کارآیی را دارد و از نظر دقت، ثبات، رعایت انضباط، و قابلیت اعتماد بر هر نوع دیگری از سازمان، برتری دارد؛ در واقع بوروکراسی قابلیت پیش بینی رفتار افراد و سازمان را افزایش می دهد و هم از حیث کارآیی زیاد و هم از حیث قلمرو عملیات بر انواع دیگر سازمان برتری دارد و به طور رسمی، برای انجام هرگونه کار اداری قابل استفاده است.

هنري ال . گانت (1919 – 1861 ) در چندين طرح با تيلور همكاري كرد ولي هنگامي كه او در دفتر مشاور مهندس صنعتي خود به كار مشغول شد ، يك بار ديگر درباره سيتم پيشنهادي تيلور كه موجب ايجاد انگيزه در كاركنان مي شد ، تجديد نظر كرد. او با كنار گذاردن سيستم نرخ متفاوت ( زيرا به نظر او سيستم مزبور نمي توانست ايجاد انگيزه كند ) نظر يا عقيده جديدي ابراز نمود . هر كارگر كه وظيفه محوله را در روز به خصوصي انجام مي داد پاداشي برابر با پنجاه سنت دريافت مي كرد . او پاداش ديگري نيز در تظر گرفت ، يعني سرپرستي كه كارگر خود را وادار مي كرد طبق استاندارد كار كند ،‌يك پاداش دريافت مي كرد و اگر همه كارگران وظايف خود را به موقع در پايان روز انجام مي دادند ، باز هم پاداش ديگري دريافت مي كردند . گانت استدلال مي نمود كه ايجاد انگيزه در سرپرست يا كارگر مي تواند موجب شود كه آنان كارگران را براي انجام دادن كارهاي بهتر آموزش دهند .
پيشرفت هر كارگر بر روي يك نمودار رسم مي گرديد ،‌اگر كارگر طبق استاندارد عمل كرده بود ، خط سياه كشيده مي شد و اگر پايين تر از استاندارد كار كرده بود ، نمودار با خط قرمز رسم مي شد . در همين راستا بود كه گانت براي جدول زمان بندي توليد يك سيستم نموداري عرضه مرد كه آن را نمودار گانت مي نامد و هنوز هم مور استفاده قرار مي گيرد . در واقع ، نمودار گانت به هشت زبان ترجمه شد و در سراسر دنيا مورد استفاده قرار گرفت . كار ترجمه در دهه 1920 آغاز گرديد و اين نمودار در ژاپن و اسپانيا و اتحاد جماهير شوروي به كار برده شد همچنين بر اين اساس نمودارهاي ديگري را رسم نمودند که در زمينه برنامه ريزي ، مديريت و كنترل سازمان هاي بزرگ وپيچيده مورد استفاده قرار گرفت . شركت دوپانت « روش مسير بحراني » و نيروي دريايي آمريكا « روش ارزيابي و بررسي برنامه » را ارائه نمودند همچنين برنامه لوتوس 1- 2- 3- نيز بر اساس نمودار گانت قرار دارد.

آلفرد پی. اسلون
به کارگیری فنون جدید در مدیریت کارخانه های اتومبیل سازی جنرال موتور و تبدیل آن به یک غول صنعتی

سال 1927 میلادی

کتاب سالهای من با جنرال موتورز گزارشی از دوران برجسته حرفه ای او و آفرینش شکل سازمانی جدیدی به نام سازمان چند بخشی است که مقلدین زیادی را بدنبال داشت.

سیاست مطرح شده توسط اسلون تحت عنوان عدم تمرکز فدرالی نشانه اختراع سازمان بخش بندی شده نامتمرکز بود. در سازمان ابداعی او مدیران، وقت بیشتری برای تمرکز بر موضوعات راهبردی داشتند؛ و تصمیم های عملیاتی به جای اینکه در یک سازمان مرکزی و دور از صحنه گرفته شوند، توسط کارکنان حاضر در خط اول گرفته می شدند.

مهمترین درس سودمند این کتاب، برای متفکرین مدیریت مدرن را می توانیم در دو نکته خلاصه کنیم:

    نحوه مدیریت اسلون برای هماهنگ سازی واحدهای نیمه مستقل با مرکز؛

               و  نحوه مدیریت او برای ایجاد تعادل بین نرمش پذیری و کنترل.

در نهایت تعادل ظریف و دقیقی که او به شایستگی و زیرکی بین تمرکز گرایی و عدم تمرکز گرایی به وجود آورد، تا پایان دهه 1960 از بین رفت. امور مالی به صورت عملکرد مسلط در آمد و جنرال موتورز به وسیله انچه که روزی موجب قدرتش شده بود فلج گردید.

هنری ال. گانت
استفاده از نمودار میله ای به مثابه یک روش برنامه ریزی
سال 1923 میلادی

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: